Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa ca khúc "Biển Mặn" của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh _ HCNX

   

Một lần đi lưu diễn ở Quy Nhơn, chiếc phi cơ đưa nhạc sĩ Trần Thiện Thanh đi ngang qua Phan Thiết. Khi đó ông đã ghé mắt qua ô cửa sổ của phi cơ nhìn xuống một vùng biển xanh biếc với một nét mặt có chút suy tư. Một lúc sau đó ông lấy ra cuốn sổ tay và ghi vội vào đó vài dòng chữ. Đó là theo lời của ca sĩ, bác sĩ quân y Trung Chỉnh, người lúc đó đi cùng ông kể lại. 

Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh

Và sau đó thì ca khúc mang tên Biển Mặn ra đời. Có lẽ đây là bài hát mà ông viết nên bằng nỗi nhớ và sự gắn bó với nơi mà ông sinh ra, lớn lên và cả lập gia đình tại đây.

Trong lời đề tựa của bài hát ông có ghi mấy dòng như sau: “tôi là một người lính bộ binh 24 tuổi, 3 tháng quân trường, 4 năm chiến đấu, chưa lập gia đình nhưng mới có người yêu lúc vừa tái đăng đánh giặc. Tôi chỉ muốn trả lời chung cho những người hay nói: tại sao tôi yêu cuộc đời chinh chiến như yêu chính bản thân tôi”:

Nghe lại ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Nhật Trường (Asia 2)

Bấm vào để nghe ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Nhật Trường (Asia 2)

“Cao ngất Trường Sơn
ôm ấp tình thương nước ra sông nguồn
Tìm về biển Đông, tình yêu thành sóng Thái Bình Dương
Rồi từng đêm sương, sóng vỗ về ru giấc quê hương
Nhưng quê hương chưa ngủ khi bom đạn tơi bời
Còn nhục nhằn dưới ruộng trên nương.

Tôi thức từng đêm thơ ấu, mà nghe muối pha trong lòng
Mẹ là mẹ trùng dương, gào than từ bãi trước ghềnh sau
Tuổi trời qua mau, gió biển mặn nuôi lớn khôn tôi
Nên năm hăm mốt tuổi, tôi đi vào quân đội
mà lòng thì chưa hề yêu ai.”

Đoạn đầu của bài hát thể hiện tình yêu quê hương của một người con miền biển mặn. Ngay từ thời thơ ấu khi anh “thức từng đêm” đã nghe được “muối pha trong lòng”, nghe được người “mẹ trùng dương” đang “ gào than từ bãi trước ghềnh sau”. Và cũng hiểu được rằng quê hương sẽ chưa thể yên lòng khi “bom đạn” còn “tơi bời” còn “nhục nhằn dưới ruộng trên nương”. Vì tình yêu với nơi biển mặn đã “nuôi lớn khôn tôi” nên anh phải tìm về với biển Đông, góp chút tình yêu đó để nuôi thành “sóng Thái Bình Dương”. Anh thanh niên vừa tròn 21 tuổi, đã mang trong mình một tình yêu lớn, nhưng một chút e thẹn vì lòng “chưa hề yêu ai”. 

Không buồn bã, không bi lụy sự bắt đầu của người lính được nhạc sĩ xây dựng một cách rất mạnh mẽ mà cũng có một đôi chút vui tươi. Vui vì được gánh chung nỗi niềm cùng quê hương, và vì được gặp gỡ cùng em người mà mình đem lòng yêu mến khi vừa “mới quen”lúc dừng quân trên vùng vừa tiếp thu”. Nhìn “nàng xõa tóc trên biển xanh” lòng chàng lính trẻ đã bồi hồi xao xuyến. Chuyện tình cũng bắt đầu từ đây, nhưng vì tương lai không biết sẽ ra sao nên “người yêu tôi hay khóc trong chiều mưa”. Cô mong ước rằng tình yêu của hai người sẽ luôn đẹp và ảo diệu như màu xanh của “biển tình trong ngày trời xinh rất xinh”

Người yêu tôi, tôi mới quen mà thôi
Lúc dừng quân trên vùng vừa tiếp thu
Vùng hoang vu bóng dừa bờ cát dài
Gió lên từng chiều vàng nàng xõa tóc trên biển xanh.

Nghe lại ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Diễm Thuỳ

Bấm vào để nghe ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Diễm Thuỳ

Người yêu tôi hay khóc trong chiều mưa
Lúc màu xanh biển mặn đục sắc mây
Bảo yêu anh em muốn chuyện đôi mình
Như màu xanh biển tình trong ngày trời xinh rất xinh.

Nhưng cuộc đời của một người lính luôn luôn là như thế, họ phải gác lại tình yêu nhỏ bé trong tâm hồn mình, để mà tiếp tục bước đi với một tình yêu cao cả. Vẫn miệt mài như thế “vượt truông dài che khuất biển xanh”. Dẫu khó khăn là thế, nhưng niềm vui của người lính vẫn luôn tìm được nơi tình yêu quê hương mà họ đã trao gửi “đẹp tựa trong tranh, gót bùn lầy cho lúa thêm xanh”. Trong những lần hành quân ấy “mồ hôi thành biển mặn trên môi”. Phải chăng đó chính là sự nhớ nhung dành cho muối tình nhỏ trao gửi nơi vùng biển ấy, yêu biển mặn, yêu cả người con gái anh thương.

Tôi đến lại đi, xa vắng đời tôi chiến chinh lâu dài
Miệt mài đời trai, vượt truông dài che khuất biển xanh
Đẹp tựa trong tranh, gót bùn lầy cho lúa thêm xanh
Trong bao lần quân hành, tôi qua vùng khô cằn
Mồ hôi thành biển mặn trên môi.”

Nghe lại ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Tuấn Vũ

Bấm vào để nghe ca khúc "Biển Mặn" Trình bày: Tuấn Vũ

Tờ nhạc được phát hành năm 1967, cũng đã được ca sĩ Nhật Trường thể hiện khá thành công, có lẽ là vì ông chính là cha đẻ của nó. Nhưng cũng được các giọng ca khác thể hiện rất thành công như Chế Linh, Phương Dung… Và cho đến bây giờ vẫn được những ca sĩ của nhiều thế hệ tiếp tục truyền đạt. Có thể nói bài hát đã và đang sống mãi cùng thời gian.