Tôi cῦng như mọi người ở Việt Nam, tôi nghῖ là khi mà hὸa bὶnh đến thὶ mὶnh coi như qua một cơn mê, mὶnh trở về đi học lại, mὶnh làm mọi thứ cὐa tuổi trẻ mὶnh không làm được vὶ phải nhập ngῦ” - Đó chính là những lời chia sẻ của nhạc sĩ Nhật Ngân khi nói về cảm xúc đã giúp ông viết nên bài hát Qua Cơn Mê.
Bài hát này được ông viết cùng với nhạc sĩ Trần Trịnh (là một nhạc sĩ có sáng tác đầu tay từ thập niên những năm 1950, ông rất nổi tiếng và có sức ảnh hưởng rất lớn đối với nền âm nhạc của Việt Nam cả trước và sau năm 1975) và ký với bút danh chung là Trịnh Lâm Ngân.
Qua Cơn Mê được viết vào năm 1971, sau khi hòa đàm Paris đang xảy xa. Thời gian này, mơ ước hòa bình được lặp lại có lẽ là mãnh liệt hơn bao giờ hết. Trong không khí ấy, với những khát khao chung vô bờ bến ấy, rất nhiều ca khúc mong ước hòa bình được viết nên bởi rất nhiều nhạc sĩ. Và tất nhiên có cả bài hát Qua Cơn Mê của nhạc sĩ Trần Trịnh và Nhật Ngân.
Một mai qua cơn mê,
Xa cuộc đời bềnh bồng
Tôi lại về bên em
Ngay từ những câu hát mở đầu, sự mong ước ấy đã rất là rõ ràng. Nhạc sĩ xem chiến tranh như là một “cơn mê”, cơn mê dài đằng đẵng, nhưng dù có dài đến đâu đi chăng nữa thì đó cũng chỉ là một cơn mê mà thôi. Và nếu đã là cơn mê thì chắc chắn sẽ có ngày vượt qua được. Ngày ấy sẽ là ngày con người ta “xa cuộc đời bềnh bồng”, xa những ngày tháng bấp bênh vô định để trở về với những ngày yên bình, để anh lính chiến lại được trở về bên cạnh người mà mình yêu thương, người đã đợi chờ mình vượt qua cơn mê của cuộc đời.
Ngày đó, trên con đường dài phía trước sẽ không còn “gió mưa”, không còn những khó khăn cản ngăn, hai người sẽ tự do mà trao nhau những yêu thương đã dồn nén bấy lâu, tự do mà trải qua những tháng ngày hạnh phúc đã mong ước từ rất lâu, rất lâu.
Ngày gió mưa không còn
Nên đường dài thật dài,
Ta mặc tình rong chơi
Cùng nhau ta sẽ đi,
sẽ thăm bao nơi xưa,
Vui một thuở lênh đênh
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Qua Cơn Mê" Trình bày: Duy Khánh
Bấm vào để nghe "Qua Cơn Mê" Trình bày: Duy Khánh
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Qua Cơn Mê" Trình bày: Băng Châu
Bấm vào để nghe "Qua Cơn Mê" Trình bày: Băng Châu
Hai người sẽ cùng nhau tay trong tay và đi muôn nơi mà họ muốn, “sẽ thăm bao nơi xưa”, những nơi mà họ đã cùng nhau “vui một thuở lênh đênh”. Họ sẽ cùng nhau đi “thăm từng người”, “đi thăm từng đường”, “sẽ vô thăm từng nhà” - Họ đi để thỏa lòng mong nhớ, thỏa lòng yêu thương và thỏa lòng mong ước được rong ruổi trên mọi nẻo đường ngày mà hòa bình được lặp lại.
Ta sẽ thăm từng người
sẽ đi thăm từng đường,
sẽ vô thăm từng nhà
Và họ cảm nhận được rằng “tình người sau cơn mê vẫn xanh” dù cho đã trải qua biết bao nhiêu là những “tháng năm đau thương dập vùi”. Vậy cho nên, những tháng ngày khổ cực qua thật là xứng đáng, những niềm tin, những tình yêu luôn cất dấu trong tim giờ đây cũng vỡ òa. Hòa bình rồi, hòa bình đã đến, đến như một giấc mơ, đến như một phép màu sau bao nhiêu khó khăn gian khổ. Anh lính sẽ rời chiến trường, sẽ trở về quê hương, trở về nơi trường xưa mà anh đã từng “vắng bóng”, và sẽ thực hiện nốt ước mơ được học hành vẫn giang dở của mình ngày xưa, sẽ vui vẻ mà “cùng theo lũ em học hành như xưa”.
Tình người sau cơn mê vẫn xanh
Dù bao tháng năm đau thương dập vùi
Trường quen vắng bóng mai ta lại về
Cùng theo lũ em học hành như xưa
Khi “cơn mê” đã đi qua thì “Sông cạn lại thành dòng/ Suối về ngọt quê hương” - thì những ngày tháng tươi đẹp sẽ tự nhiên như lòng người mà tràn về theo từng ngõ ngách, sẽ dạt dào như là dòng suối tươi mát làm sống lại bình yên nơi quê nhà. Ngày đó tình yêu của hai người cũng sẽ dạt dào, cũng sẽ tự do mà vun đắp, tự do mà thực hiện những “chuyện trên mây” mà chúng ta vẫn mơ mộng. Không phải buồn tủi, không phải đợi chờ và cũng chẳng còn cô đơn.
Rồi đây qua cơn mê,
Sông cạn lại thành dòng
Suối về ngọt quê hương
Ngày đó tay em dài
vun cuộc tình thật đầy
mơ toàn chuyện trên mây.
Còn tôi như cánh chim
Sẽ bay đi muôn phương
Mang về mầm xanh tươi
Khi lá hoa thật nhiều
Trái yêu thương đầy cành
Hái đem cho mọi người.
Anh cũng không còn khoác trên mình chiếc áo lính nữa mà trở lại với những ngày bình thường, giản dị, cùng người mà mình yêu vun đắp cuộc tình đã phải trải qua một cơn mê dài đằng đẵng của cuộc sống. Anh sẽ “như cánh chim”, một cánh chim tự do bay khắp muôn phương và “mang về mầm xanh tươi” và gieo mầm nơi khu vườn nhỏ của hai người “yêu nhau”. Và “khi lá hoa thật nhiều/ trái yêu thương đầy cành”, họ sẽ hái mà “đem cho mọi người” - đem trao tặng niềm yêu thương, và lan tỏa niềm vui, niềm hạnh phúc khi hòa bình được đến trên quê hương của “chúng mình”, quê hương của “mọi người”.
Qua Cơn Mê theo tôi thấy thì chính là bài ca mong ước hòa bình một cách rất bình dị. Nó không hào hùng, không mãnh liệt, nó đơn giản đến bình yên… Hai người nhạc sĩ tài năng ấy đã mang đến cho chúng ta một tuyệt phẩm, điều này là không thể chối cãi.
Có lẽ khi đã trải qua muôn vàn những khó khăn, khốc liệt từ chiến tranh, niềm vui, niềm hạnh phúc với nhiều người chính là những điều đơn giản nhất, thường trực nhất, bình dị nhất. Mọi người đều khao khát có được những giây phút của những ngày mà chiến tranh chưa tìm đếm, và khao khát vô cùng được ở cạnh người thân, người yêu và cảm nhận được cái quý giá của tình làng, nghĩa xóm, tình người trên mọi nẻo đường của quê hương. Cũng có lẽ vì vậy mà ca khúc này là một trong những ca khúc được hát nhiều nhất cả trước và sau năm 1975 - Từ lúc mong ước có được hòa bình và đến khi hòa bình thực sự được lặp lại trên mọi nẻo đường của quê hương - khi “cơn mê” đã thực sự qua đi nhường chỗ cho những niềm vui và hạnh phúc ngập tràn.
Lời bài hát "Qua Cơn Mê" Tác giả: Nhật Ngân - Trần Trịnh
Một mai qua cơn mê,
Xa cuộc đời bềnh bồng
Tôi lại về bên em
Ngày gió mưa không còn
Nên đường dài thật dài,
Ta mặc tình rong chơi
Cùng nhau ta sẽ đi,
sẽ thăm bao nơi xưa,
Vui một thuở lênh đênh
Ta sẽ thăm từng người
sẽ đi thăm từng đường,
sẽ vô thăm từng nhà
Tình người sau cơn mê vẫn xanh
Dù bao tháng năm đau thương dập vùi
Trường quen vắng bóng mai ta lại về
Cùng theo lũ em học hành như xưa
Rồi đây qua cơn mê,
Sông cạn lại thành giòng
Suối về ngọt quê hương
Ngày đó tay em dài
vun cuộc tình thật đầy
mơ toàn truyện trên mây.
Còn tôi như cánh chim
Sẽ bay đi muôn phương
Mang về mầm xanh tươi
Khi lá hoa thật nhiều
Trái yêu thương đầy cành
Hái đem cho mọi người...
